Các màn trình diễn ảo thuật luôn khiến người xem đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác dù hầu hết chỉ là mánh khóe đánh lừa thị giác. Dưới đây là 5 bí mật tâm lý các nhà ảo thuật sử dụng nhiều nhất.
Những chiến công của bất kỳ thám tử siêu nhiên nào từ Sherlock Holmes đến Scooby -Doo sẽ cho bạn biết rằng những điều bí ẩn và kỳ diệu luôn có lời giải thích dựa trên khoa học.
Ví dụ như nỗi ám ảnh về ma quỷ của thời đại Victoria. Khí carbon monoxide phát ra từ đèn khí có thể gây ra ảo giác khiến nhiều người tin rằng việc gặp gỡ với các linh hồn là chuyện bình thường.
Một ảo thuật gia ở Thành phố New York, có bằng về khoa học thần kinh của Đại học Pennsylvania cho biết: "Là một phóng viên y tế, tôi rất thích những chương trình ma quái sử dụng khoa học để đánh lừa giác quan của chúng ta — như "The Parlour of Deceptions" của Daniel Roy".
Theo Anthony Barnhart - Một ảo thuật gia chuyên nghiệp và phó giáo sư tâm lý học tại Cao đẳng Carthage cho rằng con người là "những kẻ keo kiệt về mặt nhận thức". Chúng ta thích hành xử và suy nghĩ theo cách giúp não bộ giảm thiểu mức tiêu thụ năng lượng, vì vậy chúng ta thường đi tắt".
Các nhà tâm lý học gọi đây là “quy tắc đỉnh-cuối”: Mọi người có xu hướng ưu tiên ghi nhớ các đỉnh (tức là những phần thú vị nhất) và kết thúc của các sự kiện và trải nghiệm, không quá chú ý đến những gì đã xảy ra ở phần đầu hoặc phần giữa. Các nhà ảo thuật lợi dụng điều này và cố gắng thay đổi trí nhớ của chúng ta thành phiên bản mà họ muốn chúng ta “ghi nhớ”.
Gần cuối một trò ảo thuật, họ thường tóm tắt lại những gì đã xảy ra trong trò ảo thuật đó. Roy giải thích: “Đôi khi tôi chỉ làm vậy để đảm bảo mọi người đều hiểu như nhau và đều nhớ những gì đã xảy ra trước đó. Nhưng đôi khi, có thể đảo ngược thứ tự các sự kiện. Hoặc quên đề cập đến một chi tiết nhỏ, thêm vào một chi tiết không có ở đó sẽ khiến khán giả kết thúc trò ảo thuật với một ký ức khác về những gì đã xảy ra.”
Tiến sĩ Jonathan Chen, một nhà ảo thuật và trợ lý giáo sư y khoa tại Đại học Stanford, cho biết các tiết mục ảo thuật thường kết thúc bằng một "cái kết hoành tráng".
Có lẽ nhà ảo thuật tạo ra một con vật sống dường như từ hư không, hoặc một bộ bài chơi mà tất cả đều đổi sang một màu khác. “Cái kết đầy kịch tính này in sâu vào tâm trí chúng ta, thậm chí không nhận ra những khoảnh khắc 'lạ thường' khi không có gì cụ thể thú vị hoặc liên quan nào đó dường như đang xảy ra. Điều này khiến khán giả quên rằng nhà ảo thuật đã rời khỏi sân khấu một lúc để cất đi một đạo cụ (và cho họ thời gian để bí mật nhét con vật sống vào áo khoác).
Các nhà khoa học thần kinh cho biết sự chú ý giống như ánh đèn sân khấu khán giả không thể tập trung vào tất cả các kích thích hướng đến mình cùng một lúc, do đó não sẽ ưu tiên những thứ nhất định.
Đó là vì não của khán giả lọc ra hầu hết các đầu vào cảm giác hầu hết thời gian vì sẽ hoàn toàn choáng ngợp nếu tất cả các cảm giác vật lý được cảm nhận và chú ý đến chúng mọi lúc.
Các nhà ảo thuật biết rằng sự chú ý của khán giả là “một nguồn lực hạn chế” và họ lợi dụng điều đó bằng cách thu hút “sự chú ý” vào những gì họ muốn.
Roy giải thích: “Nếu tôi có thể khiến ai đó chú ý đến sự vật A ở đằng kia, thì sự vật B ở đây đang diễn ra trong tầm nhìn ngoại vi, nhưng khán giả không chú ý đến nó vì không nghĩ rằng nó quan trọng vào lúc đó là một cách để thực hiện một số trò ảo thuật tương tự mà không bị mọi người chú ý.”
Khi một nhà ảo thuật bắt đầu biểu diễn, chúng ta thường không biết điều gì sẽ xảy ra hoặc tiết mục sẽ kết thúc như thế nào. Điều này giúp cho màn trình diễn trở nên thú vị hơn đối với khán giả và cũng giúp cho nhà ảo thuật có "lối thoát" hoặc khả năng xoay chuyển trò ảo thuật theo hướng khác nếu có điều gì đó không ổn và bạn sẽ không bao giờ biết rằng họ phải dùng đến "kế hoạch dự phòng" của mình.
Nhưng điều này cũng có nghĩa là ảo thuật gia có thể dễ dàng kiểm soát sự tập trung của khán giả hơn, do đó, khi trò ảo thuật hoàn thành, sẽ khó có thể phân tích được cách thức hoạt động của nó.
"Tôi đang nói với bạn, dù là rõ ràng hay ngầm hiểu, điều gì là quan trọng tại bất kỳ thời điểm nào", Roy nói. "Và vì chưa biết kết thúc của trò ảo thuật nên chúng ta không thể làm ngược lại và tìm ra điều thực sự nên chú ý đến".
“Tôi có thể nhấn mạnh điều gì đó ví dụ như tôi muốn 1 khán giả cầm cây bút này và viết tên cá nhân bạn lên tấm thiệp. Hãy đảm bảo viết chữ thật to để mọi người có thể nhìn thấy, mực không làm nhòe tấm thiệp và cho mọi người ở đây xem để họ có thể thấy đó là chữ ký của bạn'", Roy nói.
“Có vẻ như có thể tôi nói vậy vì lá bài sẽ xuất hiện ở một nơi khác. Nhưng có lẽ, trong khi tất cả những bài hát và điệu nhảy về việc khoe lá bài đang diễn ra, có lẽ tôi đang thực hiện một trò ảo thuật nào đó,” anh ấy nói thêm. “Hoặc tôi đang thao túng một đạo cụ khác. Vì vậy, thường có nhiều lý do khiến tôi làm điều gì đó, và tôi chỉ nhấn mạnh hoặc nói với bạn một số lý do đó.”
Quan trọng nhất, Roy cho biết những vụ ảo thuật thành công không chỉ dựa vào một mánh khóe. Họ sử dụng rất nhiều chiến thuật bắt nguồn từ tâm lý học và các kỹ năng khác để tạo nên "phép thuật".
"Bạn sắp xếp những thứ này chồng lên nhau", Roy nói. "Và tôi nghĩ đó là điều mà mọi người thường không nhận ra về ảo thuật: Thường thì không chỉ có một bí mật. Có nhiều lớp khác nhau nằm giữa trải nghiệm của khán giả về trò ảo thuật và cách trò ảo thuật thực sự diễn ra".
Đã bao giờ bạn nói chuyện điện thoại trong khi lái xe, và mặc dù đang sử dụng chế độ rảnh tay và có thể nhìn toàn cảnh đường vẫn không nhận thấy chướng ngại vật ngay trước mặt mình? Đó được gọi là mù quáng vô ý, đây là một hiện tượng tâm lý khi nhìn thẳng vào một thứ gì đó, nhưng không nhận ra nó vì sự chú ý của bạn đang tập trung ở nơi khác.
“Đây thực sự là một hiện tượng rất phổ biến có thể xảy ra với chúng ta hàng ngày,” Laurence Chan, một nhà tâm lý học lâm sàng giảng dạy tại Đại học Columbia cho biết. “Điều này trái ngược với giả định rằng chúng ta luôn nhìn thấy cũng như xử lý những gì ở trước mặt mình chỉ vì mắt chúng ta mở và chúng ta đang nhìn vào nó.”
Chen cho biết một ví dụ kinh điển là nghiên cứu về loài khỉ đột vô hình, trong đó những người tham gia được yêu cầu theo dõi chặt chẽ và đếm xem mọi người chuyền bóng rổ cho nhau bao nhiêu lần trong một video, những người tham gia quá đắm chìm vào nhiệm vụ của mình đến nỗi họ hoàn toàn không để ý đến một người đàn ông mặc trang phục khỉ đột đang đi ngang qua cảnh đó.
Roy giải thích: “Sự chú ý và trường thị giác không nhất thiết phải chồng chéo hoàn toàn. “Mắt có thể tập trung vào một thứ gì đó, nhưng bạn có thể không nhận ra nó vì sự chú ý bị chuyển hướng bởi một số phương tiện khác. Đó có thể là tiếng cười, hay một số chỉ dẫn được đưa ra hoặc bất kỳ số lượng thứ nào làm bạn mất tập trung tại thời điểm đó.”
Chen nói thêm: “Nếu một nhà ảo thuật hỏi tên hoặc hỏi bạn thuận tay phải hay tay trái, rất có thể đây là một sự đánh lạc hướng ngắn ngủi khi sự chú ý của bạn theo bản năng hướng đến việc phản ứng với một tín hiệu xã hội là nhìn vào mắt ai đó và đáp lại họ bằng một câu trả lời cụ thể. Nửa giây này thường đủ để tạo ra sự mù quáng không chú ý cho phép nhà ảo thuật thoát khỏi một động tác lén lút bằng tay kia của họ.”
Các màn trình diễn ảo thuật luôn khiến người xem đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác dù hầu hết chỉ là mánh khóe đánh lừa thị giác. Dưới đây là 5 bí mật tâm lý các nhà ảo thuật sử dụng nhiều nhất.
Ngôi làng xinh xắn luôn tràn ngập ánh nắng, khung cảnh thơ mộng, đầy đủ cơ sở vật chất, nhìn qua có vẻ rất bình thường nhưng tất cả người dân tại đây đều mất trí nhớ.
Ngôi làng "vô hình" này khiến du khách trong và ngoài nước không khỏi kinh ngạc bởi khi đặt chân tới, họ chỉ nghe thấy tiếng chứ không thấy người, chỉ thấy cây chứ không thấy nhà.
1
2
3
4
5
6
7
