Hàng loạt trường hợp nhà ở không được chứng nhận quyền sở hữu

Theo quy định mới nhất tại Luật Đất đai 2024, tài sản gắn liền với đất không được chứng nhận quyền sở hữu khi cấp Giấy chứng nhận nếu thuộc một trong 6 trường hợp.

Thông thường, khi cấp Giấy chứng nhận (còn gọi là sổ đỏ), ngoài việc chứng nhận quyền sử dụng đất thì người dân có thể được chứng nhận quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Theo Khoản 21 Điều 3 Luật Đất đai 2024, tài sản gắn liền với đất được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là nhà ở, công trình xây dựng gắn liền với đất theo quy định của pháp luật.

Như vậy, ngoài quyền sử dụng đất thì người dân còn được chứng nhận quyền sở hữu với 2 loại tài sản gắn liền với đất được cấp sổ đỏ, đó là nhà ở và công trình gắn liền với đất. Để được chứng nhận quyền sở hữu, trước hết, những loại tài sản trên phải tồn tại tại thời điểm cấp sổ đỏ.

Mặt khác, theo khoản 2 Điều 151 Luật Đất đai 2024, tài sản gắn liền với đất không được chứng nhận quyền sở hữu khi cấp Sổ đỏ nếu thuộc một trong các trường hợp:

Tài sản gắn liền với đất mà thửa đất có tài sản đó thuộc trường hợp không cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất quy định tại khoản 1 Điều này hoặc không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất;

Nhà ở hoặc công trình xây dựng được xây dựng tạm thời trong thời gian xây dựng công trình chính hoặc xây dựng tạm thời bằng vật liệu tranh, tre, nứa, lá, đất; công trình phụ trợ nằm ngoài phạm vi công trình chính và để phục vụ cho việc quản lý, sử dụng, vận hành công trình chính;

Tài sản gắn liền với đất đã có thông báo hoặc quyết định giải tỏa hoặc đã có quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp đã quá 3 năm kể từ thời điểm có các thông báo, quyết định này mà không thực hiện;

Nhà ở, công trình được xây dựng sau thời điểm công bố cấm xây dựng; xây dựng lấn, chiếm mốc giới bảo vệ các công trình hạ tầng kỹ thuật, di tích lịch sử - văn hóa đã xếp hạng; tài sản gắn liền với đất được tạo lập từ sau thời điểm quy hoạch được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt mà tài sản được tạo lập đó không phù hợp với quy hoạch được duyệt tại thời điểm cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp chủ sở hữu nhà ở, công trình xây dựng không phải là nhà ở theo quy định tại Điều 148 và Điều 149 của Luật này có giấy phép xây dựng có thời hạn theo quy định của pháp luật về xây dựng;

Tài sản thuộc sở hữu của Nhà nước, trừ trường hợp tài sản đã được xác định là phần vốn của Nhà nước đóng góp vào doanh nghiệp theo hướng dẫn của Bộ Tài chính

Tài sản gắn liền với đất không thuộc trường hợp quy định tại Điều 148 và Điều 149 của Luật này

Đối chiếu quy định trên, một trong những trường hợp phổ biến diễn ra thời gian qua là việc người dân xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp mà không được chuyển mục đích sử dụng đất. Nhà ở được tạo lập không hợp pháp này sẽ không được chứng nhận quyền sở hữu.