Bụi mịn phủ kín Hà Nội, không khí lạnh sắp tràn xuống miền Bắc
Hoàng Ly
-
Hà Nội tiếp tục chìm trong lớp sương mù bụi mịn dày đặc vào sáng sớm, khiến chất lượng không khí chạm ngưỡng xấu tại nhiều khu vực. Trong khi đó, miền Bắc đang đón đợt gió mùa đầu đông, mang theo những đợt lạnh rõ rệt và độ ẩm giảm mạnh.
Ảnh minh họa (Nguồn: SKĐS)
Hà Nội mịt mù khói bụi
Trong nhiều ngày liên tiếp, người dân Hà Nội thức dậy trong khung cảnh mờ ảo như sương mù nhưng lại không phải sương tự nhiên. Không khí đặc quánh, mùi khói bụi rõ rệt, các tòa nhà cao tầng bị che khuất trong lớp mờ đục.
Theo ghi nhận tại các ứng dụng quan trắc không khí phổ biến, chỉ số AQI tại một số khu vực trung tâm như Hoàn Kiếm, Cầu Giấy, Đống Đa… thường xuyên vượt ngưỡng 150 – 200, có thời điểm lên đến nhóm đỏ – tím, tức mức rất xấu và nguy hại cho sức khỏe. Nhiều nguyên nhân được chỉ ra, trong đó có:
- Nồng độ bụi mịn PM2.5 tăng do thời tiết nghịch nhiệt, lớp khí lạnh trên cao giữ bụi không thể thoát lên.
- Mật độ phương tiện giao thông cao vào giờ cao điểm.
- Các hoạt động xây dựng, đốt rác tự phát ở ngoại thành.
- Ảnh hưởng từ các đợt gió yếu khiến chất ô nhiễm không được khuếch tán.
Người dân phản ánh tình trạng khó chịu ở mắt, khô họng, ho nhẹ, cảm giác ngột ngạt ngay cả khi đứng ngoài trời trong thời gian ngắn. Các chuyên gia cũng cảnh báo: trẻ nhỏ, người già, người có bệnh hô hấp mạn tính cần hạn chế ra ngoài trong khung giờ cao điểm ô nhiễm.
Miền Bắc chuẩn bị đón đợt lạnh mới
Song song với lớp bụi mịn bao phủ, các mô hình dự báo khí tượng đều ghi nhận tín hiệu không khí lạnh di chuyển xuống phía Nam. Theo phân tích của trung tâm khí tượng, khối không khí lạnh đang tăng cường độ và được dự báo sẽ ảnh hưởng đến miền Bắc trong vài ngày tới, kéo theo:
- Nhiệt độ giảm sâu về đêm và sáng sớm.
- Trời rét, có nơi rét đậm ở vùng núi cao.
- Gió đông bắc hoạt động mạnh hơn.
- Độ ẩm giảm khiến bụi mịn trong không khí khó khuếch tán.
Hiện tượng này giải thích vì sao những ngày qua Hà Nội liên tục có bầu trời xám đặc. Trước mỗi đợt gió mùa Đông Bắc, hiện tượng nghịch nhiệt xảy ra mạnh, khiến lớp không khí sát mặt đất lạnh hơn lớp trên cao. Khi đó, bụi mịn và các chất ô nhiễm bị giữ lại gần mặt đất, dẫn đến AQI tăng cao.
Ảnh minh họa (Nguồn: Trithuctre)
Tại sao bụi mịn tăng mạnh trước khi không khí lạnh tràn về?
Theo các chuyên gia chất lượng không khí, Việt Nam thường ghi nhận ô nhiễm tăng trước các đợt gió mùa bởi các nguyên nhân khí tượng sau:
Gió yếu, bầu khí quyển ổn định
Không khí chuyển động chậm khiến bụi mịn không được khuếch tán đúng cách. Các lớp khí phân tầng khiến chất ô nhiễm bị "nhốt" dưới thấp.
Nhiệt độ giảm mạnh về đêm
Chênh lệch nhiệt độ tạo nên lớp khí lạnh sát mặt đất, gây nghịch nhiệt. Đây là điều kiện lý tưởng để bụi mịn tích tụ.
Độ ẩm thấp
Không khí khô khiến bụi mịn lơ lửng lâu hơn trong môi trường, khó kết tụ thành hạt lớn để rơi xuống.
Hoạt động đốt rơm rạ, đốt than
Một số vùng ngoại thành vẫn còn tình trạng đốt tự phát, kết hợp với nghịch nhiệt làm mức ô nhiễm tăng mạnh.
Người dân Hà Nội cần làm gì khi ô nhiễm không khí nặng?
Trong bối cảnh ô nhiễm bụi mịn được dự báo còn kéo dài, chuyên gia khuyến cáo người dân thực hiện các giải pháp sau:
Hạn chế ra ngoài vào sáng sớm và đêm
Thời điểm này PM2.5 thường cao nhất. Nếu buộc phải di chuyển, nên chọn các tuyến đường thông thoáng hơn.
Đeo khẩu trang đạt chuẩn lọc bụi mịn
Khẩu trang N95, KN95 hoặc tương đương giúp giảm đáng kể lượng bụi lọt vào đường hô hấp.
Sử dụng máy lọc không khí trong nhà
Đặt máy lọc ở phòng ngủ, phòng khách, nơi sinh hoạt chung để cải thiện chất lượng không khí.
Vệ sinh mũi – họng, tăng cường đề kháng
Rửa mũi bằng nước muối sinh lý, uống đủ nước và bổ sung vitamin C để bảo vệ đường hô hấp.
Theo dõi chỉ số AQI hàng ngày
Các ứng dụng như AirVisual, PamAir, AQICN… có thể giúp người dân chủ động kế hoạch di chuyển.
Miền Bắc sắp đón rét ô nhiễm không khí liệu có giảm?
Đáng chú ý, sau khi không khí lạnh tràn về, nhiệt độ giảm sâu và gió đông bắc hoạt động mạnh hơn, chất lượng không khí có thể được cải thiện. Tuy nhiên, mức cải thiện còn phụ thuộc vào:
- Cường độ của gió mùa
- Độ ẩm trong không khí
- Lượng mưa kèm theo (mưa sẽ giúp rửa sạch bụi)
- Phát thải từ giao thông và công trình xây dựng
Nếu đợt lạnh khô, không mưa và gió yếu thì tình trạng bụi mịn vẫn có thể tiếp diễn, đặc biệt trong các buổi sáng sớm.
Tác động lâu dài của bụi mịn PM2.5 tới sức khỏe
Bụi mịn PM2.5 có kích thước siêu nhỏ, có thể đi sâu vào phổi và máu, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như viêm phế quản, hen suyễn tái phát, giảm chức năng phổi ở trẻ em, tăng nguy cơ đột quỵ, bệnh tim mạch, dị ứng, đau đầu, khó thở, tổn thương tế bào và ảnh hưởng miễn dịch.
Theo WHO, PM2.5 là một trong những tác nhân môi trường gây tử vong cao nhất trên toàn cầu.
Giải pháp dài hạn cho Hà Nội để giảm ô nhiễm bụi mịn
Để giải quyết tận gốc tình trạng ô nhiễm, Hà Nội và các tỉnh lân cận cần triển khai đồng bộ nhiều biện pháp:
- Giảm phương tiện cá nhân, tăng giao thông công cộng khuyến khích xe điện, hạn chế xe máy cũ nát.
- Kiểm soát hoạt động xây dựng che chắn vật liệu, tăng phun nước, xử phạt nghiêm các công trình gây bụi.
- Quản lý hoạt động đốt rác, đốt rơm rạ phối hợp chặt chẽ với khu vực ngoại thành và các tỉnh giáp ranh.
- Mở rộng hệ thống quan trắc không khí đảm bảo thông tin minh bạch để người dân chủ động bảo vệ sức khỏe.
- Trồng thêm cây xanh, hành lang xanh đô thị giúp hấp thụ bụi và cải thiện vi khí hậu.
Trong thời gian tới, người dân cần cập nhật liên tục dự báo chất lượng không khí, chủ động bảo vệ sức khỏe, đồng thời mong chờ những biện pháp dài hạn từ cơ quan chức năng nhằm giảm tải ô nhiễm dai dẳng mùa đông.
Hà Nội tiếp tục chìm trong lớp sương mù bụi mịn dày đặc vào sáng sớm, khiến chất lượng không khí chạm ngưỡng xấu tại nhiều khu vực. Trong khi đó, miền Bắc đang đón đợt gió mùa đầu đông, mang theo những đợt lạnh rõ rệt và độ ẩm giảm mạnh.
Bàn thờ là nơi linh thiêng nhất trong mỗi gia đình, đặc biệt vào dịp Rằm tháng 10. Một vài sai sót nhỏ trong cách bày biện cũng có thể khiến vận khí giảm sút, tài lộc khó vào nhà. Dưới đây là những vị trí quan trọng mà gia chủ cần tránh bày bừa.