Xăng tăng giá cao ngất, nhiều người mua xe điện, nhưng lạ là các chủ doanh nghiệp chẳng vui

Nhu cầu xe điện tăng rất mạnh

Từ năm 2020 đến nay, thị trường xe toàn cầu liên tục trải qua nhiều biến động mạnh và đầy phức tạp, khi chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, lúc rơi vào cơn khủng hoảng chip, và giờ là giá nhiên liệu không ngừng leo thang.

Thời gian qua, giá xăng toàn cầu tăng cao do xung đột Nga - Ukraine. Tại Mỹ, mặt hàng này leo lên mức giá kỷ lục 4,43 USD/gallon (1 gallon = 3,78 lít) kể từ khi Tổng thống Joe Biden công bố lệnh cấm nhập khẩu dầu và khí đốt của Nga. Một số trạm xăng ở Los Angeles thậm chí bán giá 7 USD/gallon.

Trong khi đó ở Việt Nam, tại kỳ điều hành 11/3, giá xăng gần chạm mốc 30.000 đồng/lít sau khi trải qua 7 phiên tăng giá liên tiếp.

Giá xăng tăng cao khiến nhiều tài xế đau đầu. Cox Automotive tính toán, để vận hành một chiếc SUV cỡ lớn, họ đang phải chi trả thêm khoảng 110 USD mỗi tháng. Một chiếc xe bán tải cỡ lớn hiện có chi phí vận hành cao hơn 100 USD/tháng so với cùng kỳ năm ngoái.

Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi nhiều người cất ô tô, chuyển sang đi phương tiện công cộng, các tài xế khác cũng đang cân nhắc bán xe xăng để mua xe điện như một giải pháp giao thông tối ưu chi phí.

Theo trang web mua bán xe hơi Edmunds, lượng tìm kiếm trực tuyến các dòng hybrid, plug-in hybrid, xe điện mới hoặc đã qua sử dụng tăng 39% từ tháng 2 đến tháng 3 vừa qua và 18% so với tuần trước.

Số người quan tâm xe điện cũng tăng gấp đôi tại Cars.com, khoảng thời gian 2 tuần sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.

Doanh nghiệp đối mặt với hàng loạt thách thức

Trong quá khứ, các hãng kinh doanh ô tô điện từng chứng kiến nhu cầu mua xe tăng đột biến do giá xăng tăng. Thời điểm cuộc khủng hoảng tài chính diễn ra năm 2008, giá xăng đạt mức kỷ lục, hơn 4 USD/gallon.

Tuy nhiên hiện nay, dù nhiều người sợ lái ô tô chạy xăng và tìm đến xe điện để thay thế thì chủ xe điện cũng không mấy phấn khởi.

Đầu tiên, vẫn là câu chuyện thiếu hụt chất bán dẫn do gián đoạn dây chuyền sản xuất trong đại dịch Covid-19. Điều này khiến chuỗi cung ứng bị thắt chặt thời gian dài.

Không chỉ vậy, giá một số kim loại thô dùng trong chế tạo xe điện leo thang do tác động của cuộc xung đột tại Ukraine, mặc dù chưa có lệnh trừng phạt nào áp lên kim loại xuất khẩu của Nga.

Theo số liệu của The Wall Street Journal, giá nicken - thành phần chính trong pin xe điện - đã tăng 400% kể từ khi Nga xâm lược Ukraine. Hôm 8/3, giá mặt hàng này tăng dựng đứng từ hơn 50.000 USD lên 100.000 USD/tấn chỉ trong vỏn vẹn 18 phút, nhanh hơn cả giá dầu, khiến mọi nhà đầu tư choáng váng. Sàn giao dịch kim loại London (LME) phải ngừng giao dịch lần đầu tiên sau ba thập kỷ.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng đang chịu áp lực lớn trước sự leo thang của giá vật liệu nhôm được sử dụng cho thân xe, palladium dùng làm bộ chuyển đổi xúc tác...

Có nên xuống tiền tậu xe điện lúc này?

Hiện nay, hầu hết các loại xe kết hợp truyền thống và điện, cũng như xe chạy hoàn toàn bằng điện đang đắt hơn các phương tiện chạy xăng. Do đó, đây không phải là thời điểm tuyệt vời để mua xe điện.

Giá bán trung bình của một chiếc xe điện mới cao hơn khoảng 10.000 USD so với giá bán trung bình chung của ngành công nghiệp ô tô. So với một chiếc xe hạng sang, xe điện có mức giá tương đương.

Hôm 15/3, nhà sản xuất ô tô Tesla tăng giá tất cả các mẫu xe tại Mỹ từ 5-10%. Ở Trung Quốc, giá một số sản phẩm Model 3 và Model Y cũng tăng theo. Đáng chú ý, mới chỉ 5 ngày trước, hãng xe của tỷ phú Elon Musk thông báo nâng giá bán xe tại hai thị trường này.

Ngay cả khi có đủ khả năng tài chính, sự khan hiếm trên thị trường cũng khiến nhiều người khó tìm mua chiếc xe điện ưng ý.

Theo Cox Automotive, số lượng xe đang tồn kho tại Mỹ chỉ còn khoảng 1,1 triệu chiếc, thấp hơn 60% so với cùng kỳ năm ngoái và 70% so với năm 2020. Trong đó, tính đến ngày 21/2, xe điện và xe hybrid chỉ còn 25.100 chiếc trong kho, tương đương 2,4% tổng số xe tồn.

Tại thị trường xe điện Việt, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết, đến nay xe điện vẫn còn hiếm và hầu như chưa có "ông lớn" nào thực sự chú trọng vào đầu tư kinh doanh thực sự, ngoài hãng xe nội địa VinFast.

Số liệu cập nhật từ Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng cho thấy, lượng xe điện trong nước còn rất ít, năm 2019 chỉ có 140 xe điện, năm 2020 tăng lên 900 xe và đến năm 2021 có thêm hơn 1.000 xe. Tất cả số xe này đều nhập khẩu và gần như toàn bộ là xe hybrid, xe plug-in hybrid, số xe chạy pin chiếm tỷ lệ rất nhỏ.

Về giá cả, năm 2020, giá xe điện (chỉ tính chi phí sản xuất thuần) cao hơn khoảng 45% so với xe sử dụng động cơ đốt trong. Trong khi đó, ô tô điện mới chỉ được ưu đãi về thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ, ngoài ra chưa có thêm ưu đãi nào khác từ Chính phủ.

Bên cạnh đó, một rào cản khiến người tiêu dùng e ngại xuống tiền tậu xe điện là vấn đề hạ tầng quy hoạch các trạm sạc chưa được rộng rãi.

Đến nay, chỉ có VinFast đang tích cực triển khai kế hoạch thiết lập 2.000 trạm sạc xe điện với 40.000 cổng sạc các loại tại 63 tỉnh, thành phố.

Trên toàn nước Mỹ, thống kê của Bộ Giao thông vận tải nước này cho thấy, mới có 122.000 trạm sạc và đây được coi là điểm nghẽn phát triển xe điện. Hôm 10/2, chính quyền Tổng thống Joe Biden tiết lộ kỳ vọng đến năm 2030 sẽ hoàn tất xây dựng 500.000 trạm sạc xe điện.

Ngay cả khi xây dựng đủ số trạm sạc như đã công bố thì người dân phải chờ đợi rất lâu, và mức độ tiện lợi cũng không thể so sánh với xe động cơ đốt trong với số lượng trạm xăng, dầu vượt trội. Mỗi lần lái xe, tài xế sẽ phải tính toán trước lượng pin đủ chạy quãng đường dự định đi, lo ngại đường có tắc không, trạm sạc ở đâu gần nhất…