Chuyên gia cảnh báo 4 lưu ý tuyệt đối tuân thủ đối với người bệnh đái tháo đường type 2 và tim mạch

PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh – Giám đốc Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM nhấn mạnh, trên mâm cỗ Tết thường xuất hiện các món ăn giàu calo, nhiều dầu mỡ như bánh chưng, bánh tét, nem rán, giò xào (giò thủ), thịt đông, thịt kho trứng… cùng với đó là đủ loại bánh mứt kẹo, nước ngọt, nước có gas... việc dùng nhiều những thực phẩm này sẽ góp phần làm tăng cân, tăng cholesterol xấu và tăng huyết áp. Đây là các yếu tố nguy cơ gây bệnh đái tháo đường type 2 và bệnh tim mạch.

Trong khi đó, trên bàn tiệc ngày Tết ít khi thiếu bia rượu. Uống quá nhiều rượu có thể gây tăng huyết áp tạm thời (nếu chỉ uống say 1 lần) hoặc lâu dài (nếu uống nhiều rượu trong nhiều lần và nhiều ngày liên tiếp). Một số người còn bị tình trạng tim đập nhanh hoặc loạn nhịp sau khi sử dụng một lượng lớn thức uống có cồn.

Ngoài ra, lối sinh hoạt không lành mạnh ngày Tết như ngồi một chỗ quá lâu, ít vận động còn làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, hình thành cục máu đông – căn nguyên gây đột quỵ tim; thức khuya, ngủ không đủ giấc hoặc bị gián đoạn giấc ngủ sẽ góp phần gây ra các vấn đề về huyết áp và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đau tim, đái tháo đường, đột quỵ.

Theo đó, PGS Phạm Nguyễn Vinh cho rằng, để đảm bảo sức khỏe, vui vẻ đón Tết, người bệnh tim mạch cần lưu ý những vấn đề sau đây:

1.Không dồn nhiều hoạt động vào mấy ngày Tết

Thống kê cho thấy đỉnh điểm của các cơn đột quỵ tim thường rơi vào đêm giao thừa và 3 ngày Tết, khiến số lượng bệnh nhân trong phòng cấp cứu tăng đột biến.

PGS Phạm Nguyễn Vinh lý giải, trong những ngày lễ, mọi người thoải mái thời gian nên ưu tiên cho việc ăn uống, vui chơi, tụ họp. Đây là những hoạt động vốn không phải thói quen bình thường của họ, nay bị dồn vào trong một vài ngày, thậm chí chưa đầy một ngày.

Đó là chưa kể từ trước Tết, nhiều người bị áp lực tài chính đè nặng vì có nhiều khoản phải chi như tiền mua sắm Tết, tiền vé về quê ăn Tết, tiền biếu hai bên nội ngoại, tiền lì xì…, dẫn đến căng thẳng về cảm xúc và thể chất.

Tất cả những điều này cộng lại sẽ khiến cơ thể bị stress, tạo áp lực cho tim và khiến tim phải làm việc nhiều hơn, gây ra cơn nhồi máu cơ tim cấp. Do đó, chúng ta cần cân đối các hoạt động để có “khoảng nghỉ” cần thiết cho cơ thể cũng như giảm áp lực cho quả tim.

2.Cân bằng dinh dưỡng trong chế độ ăn ngày Tết

Không cần (cũng rất khó) để loại bỏ hoàn toàn các món ăn truyền thống ra khỏi thực đơn ngày Tết. Thay vào đó, có những biện pháp hợp lý hơn giúp bệnh nhân tim mạch kiểm soát tình trạng bệnh của mình.

Dù là ngày lễ hay ngày bình thường, chúng ta cần tính toán khẩu phần ăn đa dạng thực phẩm nhưng cân đối  4 nhóm chất chính (bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất). Trong đó, khẩu phần ăn lý tưởng dành cho người mắc bệnh tim cần có ít nhất 5 khẩu phần rau và trái cây mỗi ngày (mỗi khẩu phần tương đương 80g). Cần duy trì đủ 3 bữa chính trong ngày, không bỏ bữa và nên ăn đúng giờ. 

Song song đó, cần hạn chế dùng món ăn có nhiều calo và cholesterol xấu vì chúng dễ gây tăng cân và làm tăng nguy cơ hình thành mảng xơ vữa, gây bệnh mạch vành. Các loại đồ ngọt như bánh mứt kẹo, nước ngọt, nước có gas… chứa nhiều đường, cũng không tốt cho sức khỏe tim mạch. 

Nếu bạn lo ngại mình sẽ ăn quá nhiều vào bữa chính, hãy nhấm nháp một món ăn nhẹ lành mạnh trước bữa ăn 30 phút. Việc làm này sẽ tạo cảm giác đầy bụng, khiến bạn không ăn mất kiểm soát sau đó. Một số món ăn nhẹ được khuyến nghị dùng trước bữa ăn bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, bơ đậu phộng, sữa chua không đường, sinh tố rau xanh…

Người bệnh tim mạch cần hạn chế ăn thực phẩm giàu calo và chất béo xấu như da gà, nem rán, bánh chưng…

3.Ngủ đủ giấc, không thức khuya

Nghiên cứu chứng minh những người ngủ ít hơn 6 giờ mỗi đêm có xu hướng gặp nhiều rủi ro về tim mạch hơn những người ngủ đủ giấc. Rủi ro này gồm có tăng huyết áp, tăng lượng đường trong máu (có thể dẫn đến bệnh đái tháo đường), tăng nguy cơ viêm, béo phì. Ngoài ra, thiếu ngủ còn có liên quan đến việc tăng lượng canxi tích tụ trong động mạch của tim, gây xơ vữa, hẹp động mạch dẫn tới nhồi máu cơ tim. 

Vì thế, để tránh những vấn đề tim mạch ngày Tết, bạn hãy cố gắng ngủ tối thiểu 7 giờ mỗi đêm và không ngủ muộn sau 23h.

Bên cạnh giấc ngủ ngon, một số biện pháp sinh hoạt lành mạnh khác cũng góp phần duy trì sức khỏe tim mạch trong dịp đầu năm. Bạn cần tập thể dục đều đặn, tránh ngồi ăn uống/tụ tập một chỗ quá lâu; kiểm soát lượng rượu bia nạp vào. Nếu bạn bị tăng huyết áp, cần kiêng rượu bia hoặc chỉ uống ở mức độ vừa phải: tối đa 1 khẩu phần/ngày đối với phụ nữ và 2 khẩu phần/ngày đối với nam giới (1 khẩu phần tương đương 355ml bia, 148ml rượu vang hoặc 44ml rượu mạnh).

4.Uống thuốc đầy đủ, đúng giờ

PGS Phạm Nguyễn Vinh nhấn mạnh, dù đang trong những ngày đầu năm, bạn cũng không nên lơ là sức khỏe tim mạch. Đừng quên đo huyết áp và nhịp tim mỗi ngày để xem các chỉ số có ổn định hay không, qua đó điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý. Dù đi du lịch, du xuân cũng lưu ý uống thuốc đúng giờ giấc và đủ liều lượng. Đối với một số loại thuốc như thuốc tăng huyết áp, thuốc kháng đông…, nếu quên uống thuốc có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Thăm khám với bác sĩ tim mạch ngay khi có triệu chứng. Trường hợp triệu chứng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn hoặc có dấu hiệu đột quỵ tim như đau thắt ngực, đau ngực kèm vã mồ hôi, khó thở, tim đập nhanh…, bạn cần thông báo với người thân để được đưa đi cấp cứu càng sớm càng tốt.