Hàng chục lô hàng thủy sản xuất sang Trung Quốc phải quay đầu vì “dính” Covid-19, doanh nghiệp cần lưu ý gì?

Mới đây, đại diện Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thuỷ sản (Nafiqad), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết trong 3 tháng đầu năm nay các lô hàng thuỷ sản Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc liên tục bị cơ quan thẩm quyền quốc gia này cảnh báo phát hiện virus Covid-19 ở mặt bao bì ngoài, bao bì trong và thành trong container.

Đến nay, đã có 52 lô hàng của 36 doanh nghiệp chế biến thuỷ sản Việt Nam phải "quay đầu về nước".

Đáng chú ý, đây là lần đầu tiên virus SARS-CoV-2 bị cảnh báo phát hiện trên mẫu sản phẩm.

Từ năm 2021, Trung Quốc đã bắt đầu siết chặt kiểm soát các hoạt động nhập khẩu do tác động của đại dịch. Nước này đã đình chỉ nhập khẩu của nhiều công ty Ấn Độ, Ecuador và một số quốc gia châu Á. Thay vào đó, có động thái đẩy mạnh tiêu thụ ở thị trường nội địa.

Hơn nữa, Trung Quốc theo đuổi chính sách “Zero Covid”, quy định kiểm soát chặt chẽ dịch bệnh tại các cảng nhập khẩu cả đường hàng không, đường biển và biên giới của Trung Quốc nên hoạt động xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong năm ngoái gặp nhiều khó khăn.

Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh ở nước ta như hiện nay, Cục trưởng Nafiqad Nguyễn Như Tiệp cảnh báo, nếu không có các biện pháp kiểm soát kịp thời, ngăn chặn hiệu quả thì việc số lô hàng thủy sản bị cảnh báo phát hiện virus Covid-19 và trả về nhiều sẽ tạo ra bất lợi lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Theo ông Lê Bá Anh - Phó cục trưởng Nafiqaq, khi phát hiện 1 lô có dấu vết của virus Covid-19 thì doanh nghiệp sẽ bị tạm ngừng thủ tục nhập khẩu vào Trung Quốc 1 tuần. Còn đối với 2 - 3 lô trở lên thì 4 tuần, thậm chí có doanh nghiệp bị đến 6 tuần. Điều này gây thiệt hại đáng kể đối với các doanh nghiệp.

Mặt khác, uy tín của thủy sản Việt Nam bị ảnh hưởng theo. Thậm chí, rất có khả năng cơ quan thẩm quyền Trung Quốc sẽ xem xét, áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hơn, dẫn đến những tác động xấu đối với hoạt động sản xuất, xuất khẩu của các doanh nghiệp.

Trước thực trạng trên, Nafiqad vừa có văn bản gửi các doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản vào Trung Quốc; Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) và các đơn vị liên quan về việc kiểm soát hàng thuỷ sản xuất khẩu sang Trung Quốc.

Theo đó, Nafiqad yêu cầu lãnh đạo doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức mức độ quan trọng của việc kiểm soát và phòng chống Covid-19 trong quá trình sản xuất, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc. Đặc biệt, phải tập trung một số biện pháp kiểm soát như yêu cầu người tham gia công đoạn bao gói, bốc xếp thành phẩm ra/vào kho, lên/xuống container phải tuyệt đối mang khẩu trang 100% trong thời gian làm việc, thường xuyên khử trùng tay và định kỳ được xét nghiệm sàng lọc.

Nafiqad cũng yêu cầu nghiên cứu, tham khảo áp dụng "hướng dẫn (bản cập nhật) kỹ thuật phòng chống/khử trùng phòng chống virus Covid-19 đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo quản lạnh” được ban hành kèm theo công hàm số 55 ngày 15/2 của Cục An toàn thực phẩm, Tổng cục Hải quan Trung Quốc.

Cơ quan này chỉ ra rằng, trong số các lô hàng bị Trung Quốc cảnh báo liên quan đến Covid-19, khá nhiều lô hàng là cá tra, trong khi lô hàng tôm lại hạn chế. Kinh nghiệm của các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu tôm cho thấy, khâu bao gói, đưa hàng lên container được thực hiện trong phạm vi của doanh nghiệp nên doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ với công nhân xếp hàng lên container.

Theo thống kê của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP), xuất khẩu thủy sản tháng 2/2022 tiếp tục đà tăng trưởng mạnh với mức tăng đột phá 62% ước đạt 635 triệu USD, sau khi tăng 44% đạt 872 triệu USD trong tháng đầu tiên của năm.

Kết quả, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam 2 tháng đầu năm chạm mốc 1,5 tỷ USD, tăng 51% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu sang Trung Quốc ghi nhận nhiều tín hiệu hồi phục tích cực từ tháng 1 và tiếp tục tăng mạnh 135% vào tháng 2, đạt 91 triệu USD. Tính chung 2 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản sang thị trường này đạt 168 triệu USD, tăng 91% so với cùng kỳ năm ngoái.

VASEP nhận định, mặc dù các quy định và rào cản của Trung Quốc vẫn khắt khe, đặt biệt lại được đưa ra vào thời điểm các cơ quan hải quan của Trung Quốc thắt chặt giám sát các sản phẩm thực phẩm nhập khẩu trong đại dịch Covid-19, nhưng không phải là trở ngại chính của các công ty xuất khẩu sang thị trường này.

“Trung Quốc là một trong những thị trường nhập khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam. Do đó, vấn đề quan trọng nhất là các doanh nghiệp cần kiểm soát chặt chẽ vệ sinh khử khuẩn, nhất là khâu bốc dỡ, để giảm thiểu các lô hàng có thể bị cảnh báo chỉ tiêu liên quan đến Covid-19”, VASEP nhấn mạnh.