Có đến 20 yếu tố nguy cơ và đối tượng dễ mắc ung thư vú, chị em lưu ý

Theo Ths.Bs Nguyễn Đỗ Thùy Giang, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, ung thư vú là loại ung thư phổ biến và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nữ giới hiện nay. 

Điều đáng lo ngại là bệnh đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa, nhưng nhiều chị em lại không hề biết đến các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú để chủ động chăm sóc sức khỏe, thăm khám và điều trị bệnh ở giai đoạn sớm.

Có đến 20 yếu tố nguy cơ và đối tượng dễ mắc ung thư vú, chị em hiểu rõ các yếu tố rủi ro sẽ giúp phòng tránh tốt hơn.

1. Giới tính: Sinh ra là phụ nữ thì bạn đã có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Nam giới cũng có thể bị ung thư vú nhưng chỉ chiếm khoảng 1% các trường hợp.

2. Tuổi tác: Nguyên nhân bị ung thư vú có nguy cơ gia tăng theo độ tuổi, đặc biệt là sau tuổi 50. Càng lớn tuổi nguy cơ ung thư vú càng cao

3. Kế thừa những thay đổi gen nhất định: Đột biến gen di truyền BRCA1 và gen BRCA2 là một trong những yếu tố nguy cơ gây ung thư vú nổi bật.

4. Có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú: Nữ giới có người thân bị ung thư vú có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người bình thường khác. Nếu trong gia đình có một người thân thuộc thế hệ thứ nhất (mẹ, chị gái hoặc con gái) bị ung thư vú thì nguy cơ mắc ung thư vú cao gấp 2 lần. Có 2 người thân mắc ung thư vú thì nguy cơ sẽ tăng gấp 3 lần. Nguy cơ cũng sẽ tăng lên nếu có bố hoặc anh trai mắc bệnh này.

5. Chủng tộc và dân tộc: Nhìn chung, phụ nữ da trắng có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn một chút so với phụ nữ Mỹ gốc Phi, mặc dù khoảng cách giữa họ đã được thu hẹp trong những năm gần đây. Ở phụ nữ dưới 40 tuổi, ung thư vú phổ biến hơn ở phụ nữ Mỹ gốc Phi. Phụ nữ Mỹ gốc Phi cũng có nhiều khả năng chết vì ung thư vú ở mọi lứa tuổi. Phụ nữ gốc Á, gốc Tây Ban Nha và người Mỹ bản địa có nguy cơ phát triển và tử vong do ung thư vú thấp hơn.

6. Phụ nữ có chiều cao cao hơn: Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng phụ nữ có chiều cao cao có nguy cơ mắc ung thư vú hơn phụ nữ thấp. Lý do vẫn chưa được xác định chính xác rõ ràng, nhưng nó có thể liên quan đến các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển sớm như dinh dưỡng, các yếu tố nội tiết tố hoặc di truyền.

7. Phụ nữ có mô vú dày đặc: Mô vú được xác định là dày khi chụp X-quang tuyến vú thấy có nhiều mô tuyến và mô xơ hơn mô mỡ. Phụ nữ có mật độ vú dày có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn phụ nữ có mật độ vú trung bình. Ngoài ra, mô vú dày đặc cũng có thể khiến việc phát hiện ung thư trên phim chụp X-quang tuyến vú trở nên khó khăn hơn.

8. Có một số tình trạng thay đổi vú lành tính: Phụ nữ được chẩn đoán mắc một số bệnh lành tính ở vú (không phải ung thư) có thể có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn bình thường. Các bác sĩ thường chia các tình trạng vú lành tính thành nhiều nhóm khác nhau, tùy thuộc vào mức độ ảnh hưởng của chúng đối với nguy cơ này như:

-Tổn thương không tăng sinh: Tình trạng này dường như không ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư vú hoặc là rất nhỏ, bao gồm: Xơ hóa hoặc u nang đơn giản (đôi khi được gọi là thay đổi xơ nang), tăng sản nhẹ, Adenosis (không xơ hóa), khối u diệp thể (lành tính), u nhú đơn độc, hoại tử mỡ, giãn ống dẫn sữa, xơ hóa quanh ống dẫn sữa, vôi hóa liên quan đến biểu mô, các khối u khác (u mỡ, hamartoma, u mạch máu, u sợi thần kinh).

-Viêm vú (nhiễm trùng vú) không phải là khối u và không làm tăng nguy cơ ung thư vú.

-Tổn thương tăng sinh điển hình (bất thường tế bào): Tình trạng này thường có sự phát triển quá mức của các tế bào trong ống dẫn hoặc tiểu thùy của vú, nhưng các tế bào trông không có gì bất thường. Nhóm sang thương này dường như làm tăng nhẹ nguy cơ ung thư vú của phụ nữ, bao gồm: bướu sợi tuyến, tăng sản ống tuyến vú thông thường, Sclerosing adenosis, một số loại bướu nhú lành tính, Radial scar (sẹo tỏa tia).

-Tổn thương tăng sinh không điển hình: Trong những tình trạng này, các tế bào trong ống dẫn hoặc tiểu thùy của mô vú phát triển quá mức và không còn bình thường. Nguy cơ ung thư vú cao hơn khoảng 4 đến 5 lần so với những phụ nữ có những thay đổi này. Nếu một phụ nữ cũng có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú, tăng sản hoặc tăng sản không điển hình sẽ có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn.

9. Bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt sớm: Nữ giới hành kinh sớm (trước 12 tuổi) có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn những người bình thường khác. Nguyên nhân có thể là do có tiếp xúc lâu hơn với hormone estrogen và progesterone.

10. Mãn kinh muộn: Phụ nữ có nhiều chu kỳ kinh nguyệt vì trải qua thời kỳ mãn kinh muộn (thường sau 55 tuổi) có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn bình thường, do tiếp xúc lâu hơn với các hormone estrogen và progesterone.

11. Xạ trị vùng ngực: Phụ nữ từng xạ trị ở ngực điều trị một bệnh ung thư khác (như ung thư hạch Hodgkin hoặc không Hodgkin) khi còn trẻ làm tăng đáng kể nguy cơ thư vú.

12. Tiếp xúc với chất diethylstilbestrol (DES)Từ những năm 1940 đến đầu 1970, một số phụ nữ mang thai được cho dùng một loại thuốc giống như estrogen có tên là DES, vì người ta cho rằng loại thuốc này làm giảm nguy cơ sảy thai, có nguy cơ phát triển ung thư vú tăng nhẹ. Phụ nữ có mẹ dùng DES khi đang mang thai cũng có thể có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn bình thường.

13. Lạm dụng rượu: Uống rượu được cho là có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư vú và nguy cơ này tăng theo lượng rượu tiêu thụ. Cụ thể, phụ nữ uống 1 ly rượu/ngày tăng nguy cơ ung thư vú khoảng 7 – 10% so với người không sử dụng, nguy cơ này tăng lên khoảng 20% khi uống 2 – 3 ly rượu/ ngày.

14. Thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân hoặc béo phì sau mãn kinh là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư vú. Trước khi mãn kinh, hầu hết estrogen được sản xuất từ buồng trứng, một phần nhỏ được sản xuất từ mô mỡ. Sau mãn kinh, hầu hết estrogen đến từ mô mỡ. Quá nhiều mô mỡ có thể làm tăng nồng độ estrogen và tăng khả năng mắc ung thư vú.

15. Không hoạt động thể chất: Nhiều bằng chứng cho thấy, hoạt động thể chất thường xuyên giúp giảm nguy cơ ung thư vú, đặc biệt là ở phụ nữ sau mãn kinh. Theo các nghiên cứu, chỉ cần vận động vài giờ mỗi tuần cũng có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú và nếu tăng thời gian tập luyện, hiệu quả làm giảm nguy cơ mắc ung thư vú sẽ cao hơn.

16. Không sinh con: Phụ nữ chưa sinh con hoặc sinh con đầu lòng sau 30 tuổi có nguy cơ ung thư vú cao hơn. Mang thai nhiều lần và mang thai khi còn trẻ giúp giảm nguy cơ ung thư vú. Tuy nhiên, ảnh hưởng của việc mang thai đối với nguy cơ ung thư vú rất phức tạp.

17. Không cho con bú: Nghiên cứu cho thấy, cho con bú có thể làm giảm nhẹ nguy cơ ung thư vú, nhất là kéo dài trong một năm hoặc hơn. Nguyên nhân được cho là việc cho con bú làm giảm tổng số chu kỳ kinh nguyệt trong đời của người phụ nữ.

18. Cách ngừa thai: Một số phương pháp ngừa thai sử dụng hormone có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú như: Thuốc tránh thai: Phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn so với những người không bao giờ sử dụng.; tiêm ngừa thai: Tiêm progesterone tác dụng kéo dài (như Depo-Provera) 3 tháng một lần để ngừa thai có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú; Cấy que tránh thai, dụng cụ tử cung (DCTC), miếng dán da, vòng âm đạo: Những hình thức ngừa thai này cũng sử dụng hormone, theo lý thuyết có thể thúc đẩy ung thư vú phát triển.

19. Liệu pháp hormone mãn kinh: -Liệu pháp hormone mãn kinh (MHT); Liệu pháp hormone kết hợp (HT); Liệu pháp hormone đồng nhất sinh học; Liệu pháp estrogen (ET).

20. Túi ngực trong vú: Túi ngực trong vú không liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các loại ung thư vú phổ biến. Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp, chúng có liên quan đến một số loại ung thư khác như: u lympho tế bào lớn anaplastic liên quan đến túi ngực trong vú (BIA-ALCL) và các u lympho khác, cũng như ung thư biểu mô tế bào vảy.

Những bệnh ung thư này có thể hình thành trong mô sẹo (viêm nang) xung quanh túi độn và chúng có thể xuất hiện dưới dạng một khối u, một tập hợp chất lỏng, sưng đau, những thay đổi ở da gần túi độn hoặc thay đổi về kích thước, hình dạng vú.