Ngại giao tiếp, muốn 'vô hình' vì... mụn, chuyên gia cho biết nguyên nhân

Luôn mang khẩu trang vì thiếu tự tin

Chị P.H.G. (25 tuổi, nhân viên kinh doanh ở TP.HCM) tới Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM khám lần đầu tiên khoảng một tháng trước. Lúc đó, hai má và trán G. dày đặc các nốt sưng viêm và thâm của mụn trứng cá cả cũ và mới sau khi nặn mụn ở spa.

G. cho biết, ban đầu da mặt chỉ có mụn ẩn li ti, mụn đầu đen. Muốn da đẹp hơn, chị tự nặn mụn, skincare (chăm sóc da), dùng nhiều loại mỹ phẩm, thuốc thoa mụn theo các hướng dẫn trên mạng. Vài ngày đầu, da hết mụn nhưng sau đó bắt đầu nổi hàng loạt mụn viêm đỏ, sưng to, đau nhức, chảy dịch.

Với đặc thù công việc phải gặp khách hàng mỗi ngày, G. trang điểm che mụn, càng khiến da tổn thương hơn. Điều trị ở nhiều spa, tốn kém hàng chục triệu đồng nhưng tình trạng mụn trứng cá không khỏi dứt điểm. Mụn thường xuyên tái phát khi G. thiếu ngủ, căng thẳng.

Dần dần, G. rơi vào trạng thái chán nản, tự ti, ngại tiếp xúc và dễ stress với những câu hỏi về mụn của người xung quanh. Công việc của G. cũng bị ảnh hưởng khi chị luôn đeo khẩu trang khi giao tiếp với khách hàng và thường từ chối các cuộc hẹn ăn uống. Có khách hàng không biết tình trạng của chị, từng mắng G. “bất lịch sự, thiếu tôn trọng”. Cuối cùng, G. buộc phải từ bỏ công việc đúng chuyên ngành mình yêu thích, về làm ở phòng hành chính.

Mụn trứng cá không chỉ là nỗi ám ảnh của nhiều thanh thiếu niên ở độ tuổi dậy thì mà cả người trưởng thành. Tiến sĩ bác sĩ Đặng Thị Ngọc Bích, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ da, BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết, trung bình mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận khoảng 20 lượt điều trị mụn hoặc các biến chứng của mụn. Phần lớn người bệnh trẻ tuổi (từ 12-35 tuổi) tới khám trong tình trạng mặc cảm, tự thấy bản thân kém hấp dẫn, xấu hổ, tự ti.

Nhiều trẻ stress nặng, thay đổi tính cách trở nên khép kín tới mức muốn “vô hình”, thậm chí không muốn đến trường vì mụn, như em N.T.K.U. (16 tuổi, TP.HCM). Ngay cả khi chờ tới lượt thăm khám với bác sĩ Bích, U. cũng chọn ngồi ở một góc khuất, đeo khẩu trang, đội mũ áo trùm kín đầu, nếu nói chuyện hoặc di chuyển sẽ lấy tay che mặt.

Mẹ U. cho biết, trong hai năm bị mụn trứng cá dai dẳng ở mặt và ngực, con gái dần sống thu mình, kết quả học tập giảm sút. Ngoài giờ học chính ở trường, U. từ chối tham gia tất cả các hoạt động ngoại khóa, văn nghệ, thể thao… dù trước đó em thuộc tuýp sôi nổi, thích tham gia các hoạt động tập thể.

Có lần U. tự mua và bôi các loại kem lột mụn, kem trộn nhưng bị kích ứng, khiến mụn bùng phát dữ dội. Khi ấy, U. có ý định bỏ học vì không chịu nổi khuôn mặt xấu xí và sự trêu chọc của bạn bè.

Bác sĩ Bích soi da cho một bệnh nhân nam để chẩn đoán chính xác tình trạng da và đưa ra phương án điều trị mụn phù hợp.

Kết quả soi da của hai người bệnh đều cho thấy tình trạng tuyến dầu trên da hoạt động quá mức, da thừa dầu, lỗ chân lông to, viêm sưng, sẹo thâm. Nếu không điều trị và chăm sóc da đúng cách, như tiếp tục nặn mụn, peel da có thể gây nhiễm trùng, tạo sẹo mụn (sẹo rỗ hoặc sẹo lồi trứng cá).

Với trường hợp của U., bác sĩ Bích chỉ định lấy nhân trứng cá, điện di với thuốc trị mụn kết hợp thuốc uống, thuốc bôi. Điện di là phương pháp sử dụng xung điện đẩy thuốc có trọng lượng phân tử siêu nhỏ, tới 100.000 Dalton giúp thuốc trị mụn thấm sâu vào da dễ dàng. Sau một tuần, da người bệnh hết viêm, sưng đỏ và tiếp tục được điện di với tinh chất dưỡng da để trị sẹo thâm, làm sáng da, thu nhỏ lỗ chân lông.

Bác sĩ CKI Nguyễn Thị Kim Dung, người điều trị trực tiếp của chị G. cho biết, người bệnh được peel da (tái tạo da bằng hóa chất) kết hợp công nghệ IPL (sử dụng ánh sáng xung cường độ cao) tại bệnh viện. Đồng thời, chị được kê thuốc uống gồm kháng sinh và kẽm, dùng thuốc chấm mụn. Hiện da mặt của G. đã láng mịn, còn ít vết thâm, có thể chờ da tự phục hồi hoặc điện di để nhanh hết tăng sắc tố.

Bác sĩ điều trị mụn viêm cho chị G. bằng công nghệ ánh sáng IPL.

Tâm trạng của hai người bệnh đã cải thiện hơn ở các lần tái khám sau. Mặc dù vậy, chị G. và U. cần duy trì chế độ chăm sóc da riêng đã được bác sĩ hướng dẫn, đồng thời cần tái khám ngay khi mụn có dấu hiệu tái phát.

Mụn trứng cá là bệnh da liễu rất phổ biến ở mọi độ tuổi và giới tính. Một người có thể bị nổi mụn ở nhiều giai đoạn của cuộc đời. Có nhiều loại mụn trứng cá, thường gặp nhất là mụn đầu trắng, mụn đầu đen, mụn mủ, mụn dạng nốt nang (trứng cá mạch lươn)… Mặt, ngực, lưng là những vị trí dễ bị mụn nhất.

Theo Thư viện Y học quốc gia Hoa Kỳ,  mụn trứng cá thường xuất hiện ở tuổi dậy thì do thay đổi nội tiết tố (hormone giới tính androgen gia tăng), ảnh hưởng tới khoảng 95% thanh thiếu niên. Trong đó, tỷ lệ ở tuổi vị thành niên là 77% nam và 89% nữ. Nhiều người bị mụn trứng cá kéo dài khi trưởng thành. Ở người trưởng thành có 82% nam và 92% nữ bị mụn trứng cá.

Theo bác sĩ Bích, có nhiều nguyên nhân gây mụn, gồm: da tiết nhờn quá nhiều, tắc nghẽn nang lông do dầu và tế bào chết, da bị nhiễm khuẩn, chăm sóc da không đúng cách, thay đổi nội tiết tố, stress… 

Ngoài ra, khí hậu nóng ẩm gây đổ nhiều mồ hôi, sử dụng mỹ phẩm sớm hoặc không phù hợp với da, uống ít nước, hay thức khuya, ăn đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ ngọt… cũng làm tăng nguy cơ bùng phát mụn.

Ngoài gây stress, mụn nếu không được điều trị kịp thời có thể để lại biến chứng liên quan đến tính thẩm mỹ, như vết sẹo lồi hoặc rỗ, thâm nám tồn tại lâu dài gây khó chịu cho người bệnh và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Một số sai lầm khiến mụn bùng phát mạnh hơn là lạm dụng mỹ phẩm, thuốc chứa corticoid, các sản phẩm trị mụn không rõ nguồn gốc. Thực tế, bệnh viện đã tiếp nhận nhiều trường hợp bùng phát mụn trứng cá toàn thân, bị nhiễm khuẩn, nhiễm trùng, sẹo khó hồi phục… do tự điều trị mụn tại nhà.

“Đặc biệt, thói quen tự nặn mụn, nhất là mụn mủ, nhọt, mụn đinh râu ở vùng chữ T (trán, mũi, cằm, miệng – nơi có nhiều mạch máu, dây thần kinh vùng sọ não) có thể gây phù, sưng mắt, méo mặt, nặng hơn là viêm tắc tĩnh mạch xoang hang não gây hôn mê, tử vong”, bác sĩ Dung cho biết thêm.

Để giảm nguy cơ nổi mụn trứng cá, các chuyên gia khuyến cáo nên rửa mặt hai lần mỗi ngày bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ không chứa dầu, luôn tẩy trang và làm sạch da trước khi đi ngủ, không sử dụng quá nhiều mỹ phẩm cũng như mỹ phẩm không rõ nguồn gốc. Ngoài ra, người bệnh nên kiêng đồ ăn nóng, cay, ngọt; tránh thức khuya, căng thẳng và thường xuyên giặt vỏ gối, chăn, ga; đeo khẩu trang khi ra đường…

Trường hợp nổi mụn số lượng nhiều, nhất là mụn bọc, mụn nang và da tổn thương như sưng đỏ, có dịch mủ, đau nhức người bệnh cần sớm tới gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu để được đánh giá tình trạng và điều trị chuyên sâu.

Tiến sĩ bác sĩ Đặng Thị Ngọc Bích khuyến cáo: “Tuyệt đối không thực hiện các phương pháp trị mụn truyền miệng bằng đắp lá cây, rượu thuốc, kem trộn, kem lột da… hoặc sử dụng đơn thuốc của người khác vì loại da, tình trạng mụn, cơ địa của mỗi người khác nhau. Không có đơn thuốc nào phù hợp với tất cả mọi người. Tự điều trị có thể làm tăng nguy cơ bùng mụn và biến chứng nặng hơn”.