Năm 2024 có thể sẽ nắng nóng nhất lịch sử

Sự nóng lên toàn cầu bắt đầu vào giữa những năm 1970 khi nhiệt độ bề mặt trung bình toàn cầu tăng vượt quá mức biến thiên tự nhiên. Mỗi thập kỷ sau những năm 1960 đều ấm hơn thập kỷ trước và những năm 2010 là kỷ lục ấm nhất. Nhưng có thể có rất nhiều thay đổi từ năm này sang năm khác.

Cơ quan khí tượng WMO của Liên Hợp Quốc đã cảnh báo nhiệt độ toàn cầu có khả năng tăng cao kỷ lục trong vòng 5 năm tới.

Hiện tại đang là năm 2023, và tất cả các loại kỷ lục liên quan đến nhiệt đều bị phá vỡ. Nhiệt độ hàng ngày cao nhất từng được ghi nhận trên toàn cầu xảy ra vào đầu tháng 7/2023, cùng với sự bất thường về nhiệt độ mặt nước biển lớn nhất từ trước đến nay.

Theo phân tích sơ bộ, tháng 6 có nhiệt độ bề mặt trung bình toàn cầu cao nhất. Mức độ băng biển của Nam Cực đã ở mức thấp kỷ lục. Trong khi đó, nồng độ carbon dioxide trong khí quyển tiếp tục tăng với tốc độ không có dấu hiệu chậm lại.

Những hậu quả rõ ràng bao gồm những trận mưa như trút nước ở một số nơi trên thế giới trái ngược với những đợt nắng nóng quá mức và cháy rừng ở những địa điểm khác, đặc biệt là gần đây ở Canada.

Điều gì dẫn đến sự gia tăng nhiệt độ?

Sự kết hợp của sự thay đổi theo thập kỷ và xu hướng nóng lên do phát thải khí nhà kính ngày càng tăng làm cho kỷ lục nhiệt độ trông giống như một bậc thang đi lên hơn là một bước leo thang đều đặn.

Biến đổi khí hậu nhân tạo

Nồng độ carbon dioxide trong khí quyển tiếp tục tăng lên không ngừng bất chấp Thỏa thuận Paris và nhiều quốc gia và tổ chức (thành phố, công ty) đã thực hiện tốt các cam kết cắt giảm khí thải.

Tuy nhiên, một số quốc gia, bao gồm cả Trung Quốc và Ấn Độ, đang tiếp tục đốt than và lắp đặt các nhà máy nhiệt điện than với lượng khí thải nhiều hơn. Biến đổi khí hậu do con người gây ra là không ngừng và phần lớn có thể dự đoán được. Nhưng bất cứ lúc nào, và đặc biệt là tại địa phương, nó có thể bị che lấp bởi các sự kiện thời tiết và sự biến đổi tự nhiên theo thang thời gian giữa các năm hoặc theo thập kỷ.

Hiệu ứng El Nino

Sự kết hợp của sự thay đổi theo thập kỷ và xu hướng nóng lên do phát thải khí nhà kính ngày càng tăng làm cho kỷ lục nhiệt độ toàn cầu leo thang.

Năm ấm nhất trong thế kỷ 20 là năm 1998, sau khi xảy ra hiện tượng El Nino năm 1997 - 1998. Sau đó, quá trình nóng lên tạm dừng và cái gọi là "sự gián đoạn" trong quá trình nóng lên toàn cầu từ năm 2001 đến năm 2014 đã khiến những người phủ nhận biến đổi khí hậu trở nên lớn tiếng khi tuyên bố sự nóng lên toàn cầu là một huyền thoại

Sự kiện El Nino trong năm 2015 - 2016 đã thay đổi điều đó. Năm 2015 trở thành năm nóng nhất được ghi nhận, chấm dứt thời gian gián đoạn, chỉ bị vượt qua bởi năm 2016 - vẫn là năm ấm nhất tính cho đến nay.

Rất nhiều sự thay đổi hàng năm có liên quan đến các sự kiện El Nino. Phân tích sâu hơn cho thấy sự biến thiên của thập kỷ Thái Bình Dương (PDO), đôi khi được gọi là Dao động thập kỷ Thái Bình Dương hoặc Dao động Thái Bình Dương giữa các thập kỷ, dẫn đến những thay đổi về lượng nhiệt ở các độ sâu đại dương khác nhau.

Mỗi khi diễn ra El Nino, nhiệt được lưu trữ ở độ sâu trong vùng nhiệt đới phía tây Thái Bình Dương di chuyển xung quanh và quay trở lại bầu khí quyển, gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu nhỏ.

Mức nhiệt nóng mới sẽ diễn ra năm 2024?

Nghiên cứu cho thấy rằng hàm lượng nhiệt trong đại dương tăng đều đặn hơn so với sự nóng lên của không khí trên bề mặt và là thước đo tốt hơn để chỉ ra rằng sự nóng lên toàn cầu vẫn tiếp tục.

Mực nước biển dâng đến từ cả sự mở rộng của đại dương khi nó ấm lên và sự tan chảy của băng trên đất liền (sông băng và các tảng băng ở Greenland và Nam Cực). Điều này đưa thêm nước vào các đại dương. Biến động xảy ra khi lượng mưa được phân chia khác nhau giữa đất liền và đại dương, với lượng mưa trên đất liền nhiều hơn trong các sự kiện La Niña.

Đại dương bao phủ 70% diện tích Trái đất. Bởi vì phần lớn nằm ở Nam bán cầu, trải qua mùa đông từ tháng 6 đến tháng 8, giá trị nhiệt độ bề mặt nước biển cao nhất xảy ra vào tháng 3, vào cuối mùa hè ở phía Nam. Nhưng khi nhiệt độ trên mặt đất thay đổi lớn hơn nhiều, nhiệt độ bề mặt trung bình toàn cầu cao nhất xảy ra vào khoảng tháng Bảy.

Báo cáo của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) nói rằng hiện tượng El Nino sẽ phát triển trong những tháng tới và điều này sẽ kết hợp với biến đổi khí hậu nhân tạo gây ra để đẩy nhiệt độ toàn cầu đến một mức chưa từng thấy.

El Nino thường làm tăng nhiệt độ toàn cầu trong năm sau khi nó phát triển. Điều đó có nghĩa là nếu nó phát triển trong năm 2023, thì năm 2024 sẽ là năm nóng nhất từ trước đến nay. Năm nóng nhất hiện nay được ghi nhận là năm 2016, cũng xảy ra sau sự kiện El Nino.

Các nhà khoa học giải thích, nhiệt độ bề mặt nước biển trong các sự kiện El Nino có xu hướng đạt đỉnh vào khoảng tháng 12 và có ảnh hưởng lớn nhất trong hai tháng tiếp theo của năm mới.

Điều đó tạo tiền đề cho năm 2024 nhảy vọt lên nấc thang tiếp theo, có lẽ cao hơn 1,4℃ so với mức thời kỳ tiền công nghiệp, với khả năng nhiệt độ có thể vượt quá 1,5℃. Và khiến cho 2024 trở thành năm nóng nhất trong lịch sử.

Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) dự đoán 66% khả năng từ năm 2023 đến năm 2027, hành tinh này sẽ có một năm ấm hơn trung bình 1,5 độ C so với giữa thế kỷ 19.