"Vua trái phiếu rác" Michael Milken

Lên sàn NYSE (Sở giao dịch chứng khoán New York) vào tháng 9/2020 sau khi IPO đạt 2,1 tỉ USD, Churchill nhanh chóng trở thành một trong những công ty SPAC “nóng” trên thị trường.

Từ tháng 1/2021 đến giữa tháng 2/2021, Churchill đã tăng vốn hóa thị trường tới 550%, đạt 15 tỉ USD. Số vốn tăng lên khi các nhà giao dịch mới được ứng dụng môi giới như Robinhood nhiệt tình chào mời với dự đoán Churchill sẽ sáp nhập cùng công ty khởi nghiệp xe điện có tên Lucid Motors.

Sau đó, giống như nhiều công ty SPAC khác, sau khi bong bóng bị phá vỡ bởi sự giám sát của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch cùng sự rút lui của các nhà đầu cơ, Churchill đã sụp đổ, giảm 2/3 giá trị trong 3 tháng qua.

SPAC là một công ty rỗng, được các nhà đầu tư lập nên với mục đích duy nhất là huy động vốn thông qua một vụ IPO để cuối cùng, thâu tóm hoặc hợp nhất với một công ty khác chưa niêm yết trên thị trường.

Trong khi nhiều nhà đầu tư thua lỗ thì nhà đầu tư huyền thoại của Phố Wall, từng được mệnh danh là “Vua trái phiếu rác”, Michael Milken đã thu lợi từ quá trình đi lên của Churchill. 

Sự đầu tư vào SPAC của Michael Milken đến từ Silver Rock Financial, công ty đầu tư có trụ sở tại Brentwood (California), nơi từng là văn phòng gia đình của ông. Vào năm 2016, Milken đã gieo mầm cho Silver Rock thành một công ty đầu tư tư nhân với “vài trăm triệu USD” để tìm lấy thành công, tờ Wall Street Journal đưa tin vào thời điểm đó.

Kể từ đó, Silver Rock đã phát triển để quản lý tài sản 3,7 tỉ USD, tập hợp một danh mục đầu tư SPAC khổng lồ, trước sự hài lòng của Michael Milken. Theo Forbes, danh mục đầu tư của Silver Rock gồm 125 công ty SPAC riêng biệt cùng 148 chứng khoán có liên quan đến SPAC với trị giá không dưới 500 triệu USD, tính đến ngày 30/3.

Điều đáng nói, Silver Rock không phải là “lính mới” của thị trường SPAC, một trong những xu hướng phát hành cổ phiếu và hầu như chỉ được chú ý cho đến đầu năm 2020.

Theo Forbes, công ty đã là nhà đầu tư SPAC ít nhất là vào tháng 6/2016, ngay sau khi tách ra khỏi văn phòng gia đình của Milken. Những người trong ngành SPAC nói rằng Silver Rock là một nhà đầu tư lớn, sáng suốt và năng động trên thị trường. Công ty này là một bên tham gia chính trong các dịch vụ PIPE hỗ trợ các thương vụ sáp nhập SPAC, có được cái nhìn toàn diện về sự kết hợp kinh doanh một cách hiệu quả.

Xét trên nhiều khía cạnh, SPAC là sản phẩm tài chính hoàn hảo cho Milken.

Nếu được chơi đúng cách, SPAC sẽ đi kèm với “lợi nhuận không có rủi ro” từ 10% đến 20%, theo các nguồn tin. Sự chênh lệch tài chính này là mạch máu của thị trường SPAC, không phải là giao dịch con bạc đầy hy vọng trên ứng dụng môi giới Robinhood. Vài chục quỹ đầu cơ sắc bén - được gọi là “Mafia SPAC” - đã hoàn thiện thương vụ.

Các quỹ đầu cơ này dồn vào các đợt IPO của SPAC, đi kèm với túi tiền tài chính dưới dạng chứng quyền cổ phiếu giá rẻ rồi đợi nhà tài trợ SPAC tìm ra mục tiêu sáp nhập (các SPAC huy động tiền trong các đợt IPO buộc phải sử dụng tiền mặt trong vòng 24 tháng để mua cổ phần trong một công ty tư nhân, tạo ra một đợt chào bán công khai có hiệu quả).

Khi công ty SPAC tìm thấy thỏa thuận, các Mafia SPAC có thể lựa chọn nắm giữ cổ phiếu đã mua trong công ty đã hợp nhất, hoặc bán cổ phiếu nếu có giá giao dịch cao hơn so với ban đầu... Điều đó có nghĩa là các nhà tài chính tham gia vào các đợt IPO của SPAC được đảm bảo sẽ lấy lại được tiền và còn thêm một số tiền nữa.

Trường hợp của Churchill là một ví dụ điển hình về phần thưởng dành cho các nhà đầu tư của Mafia SPAC.

Giá cổ phiếu của công ty này bắt đầu được giao dịch ở mức 10 USD vào giữa tháng 9/2020 và Silver Rock tiết lộ rằng đã mua một phần nhỏ. Vào cuối năm 2020, Silver Rock sở hữu tổng cộng 6,3 triệu USD cổ phiếu và vẫn được giao dịch ở mức khoảng 10 USD.

Sau đó, vào năm 2021, cổ phiếu Churchill đã tăng vọt, lên tới 64 USD vào giữa tháng 2/2021 khi các nhà đầu tư bán lẻ xem Lucid Motors sẽ là Tesla tiếp theo. Đến cuối quý 1/2021, Churchill giao dịch ở mức 23 USD còn Silver Rock hoàn toàn thoát khỏi công ty SPAC này. Điều này đồng nghĩa, Silver Rock đã kiếm được hàng triệu hoặc có thể hàng chục triệu USD từ giao dịch này trong vài tháng.

Trong hai thập niên 1970-1980, Michael Milken đã nhìn thấy cơ hội to lớn từ việc trái phiếu thiên thần sa ngã và trái phiếu cấp thấp hơn cung cấp đủ lợi suất để bù đắp cho lãi suất vỡ nợ cao của những trái phiếu này. Ông tạo ra sức ảnh hưởng rất lớn đến việc phát triển thị trường trái phiếu rủi ro, dẫn đến bùng nổ hàng loạt vụ thôn tính và sáp nhập công ty theo kiểu "cá lớn nuốt cá bé".  

Vào những năm 1980, Michael Milken đã biến ngân hàng đầu tư Drexel Burnham Lambert, nơi ông làm giám đốc, thành trung tâm của vũ trụ tài chính Mỹ. Tuy nhiên, đến năm 1990, Milken bị tuyên án 10 năm tù nộp 1 tỉ USD tiền phạt, cấm vĩnh viễn tham gia kinh doanh chứng khoán.