Hoảng hồn khi tăng 10kg trong 3 tháng, tưởng phát tướng hóa ra bệnh hiếm

Không chỉ tăng cân, chị T. còn gặp các vấn đề khác như: rụng tóc, mọc lông ở lưng, rạn da, da mỏng, mặt đỏ như bị dị ứng, da chạm nhẹ cũng bầm tím, chân và tay teo nhỏ lại. Chân yếu khiến chị không thể chạy bộ hay leo cầu thang. Để giảm cân chị T. đã áp dụng nhiều cách như kiêng ăn, dùng các thực phẩm giảm cân… Kết quả, sau 2 tháng giảm được 2 kg nhưng sức khỏe suy kiệt, mệt mỏi nên chị ngừng sử dụng.

Chị T. đã được nhiều bệnh viện tại TP.HCM chẩn đoán và điều trị hội chứng Cushing do thuốc có chứa corticoid gây ra.

Thế nhưng, chị khẳng định không sử dụng thuốc trong những năm gần đây. Điều trị 2 tháng, bệnh không cải thiện chị chuyển sang dùng thuốc bắc, thuốc nam nhưng bệnh không thuyên giảm.

Một lần, thấy thông tin người bệnh bị Cushing đã được BVĐK Tâm Anh TP.HCM điều trị khỏi, chị liền đăng ký khám.

BS.CKII Trần Thùy Ngân, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, cho biết chị T. có biểu hiện rất rõ của hội chứng Cushing như: tích tụ mỡ ở mặt, bụng, vai, da mỏng, rạn da ở bụng, chân, má ửng đỏ, tay chân teo, yếu cơ gốc chi, huyết áp cao…

"Để điều trị hiệu quả phải tìm ra nguyên nhân gây hội chứng Cushing. Nhận thấy chị T. không đáp ứng điều trị với chẩn đoán của các bệnh viện trước đây. Chúng tôi nghĩ nhiều đến nguyên nhân nội sinh (do tuyến yên hoặc tuyến thượng thận)", bác sĩ Ngân chẩn đoán.

Bước đầu bác sĩ Ngân cho người bệnh xét nghiệm ACTH (hormone kích thích tuyến thượng thận tạo cortisol), kết quả chỉ số bình thường nên loại trừ nguyên nhân do tăng tiết ACTH. Nguyên nhân còn lại chỉ có thể do u tuyến thượng thận. Bác sĩ Ngân chỉ định siêu âm ổ bụng phát hiện khối u lớn ở thận phải. Để định vị rõ, chị T. tiếp tục được chụp CT (cắt lớp vi tính).

Chị T. bị rạn da vùng bắp đùi, da mỏng hơn, dễ bầm tím.

Kết quả chị có khối u tuyến thượng thận bên phải to khoảng 4cm. Đây cũng là nguyên nhân tăng tiết hormone cortisol (tiết ra từ tuyến thượng thận) gây hội chứng Cushing.

Chị được điều trị tại khoa Nội tiết – Đái tháo đường nhằm điều chỉnh hormone tuyến thượng thận, điện giải, điều hòa huyết áp, đánh giá tình trạng sức khỏe trước khi phẫu thuật cắt bỏ khối u.

Thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Tân Cương, Phó khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu Thận học Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM – phẫu thuật viên mổ chính cho chị T. đánh giá khối u tuyến thượng thận to 4cm, có nhiều mạch máu tăng sinh, xung quanh là các tạng như: gan, thận, lách và mạch máu lớn…

Nếu xảy ra sơ xuất nhỏ trong phẫu thuật cũng có thể chảy máu hoặc tổn thương các tạng lân cận. Ngoài ra, khối u tuyến thượng thận tiết nhiều hormone cortisol làm tăng huyết áp đột ngột, khó kiểm soát dẫn đến nguy cơ loạn nhịp tim, đột quỵ khi mổ.

Bác sĩ khoa Gây mê Hồi sức đã đặt một catheter ở cổ tay người bệnh theo dõi huyết áp động mạch và một catheter tĩnh mạch cổ đo lưu lượng máu. Việc này nhằm kiểm soát được huyết áp, nhanh chóng xử lý khi huyết áp tăng hay mất máu.

Thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Tân Cương và bác sĩ CKI Phan Huỳnh Tiến Đạt, khoa Tiết niệu đang phẫu thuật cắt u tuyến thượng thận cho chị T.

Chưa tới 60 phút, bác sĩ Cương lấy ra khối u khoảng 4cm khỏi cơ thể người bệnh. Lượng máu mất chưa tới 1ml, tuyến thượng thận bên phải được bảo tồn mà không cần cắt bỏ, giảm nguy cơ suy thượng thận sau mổ.

Bác sĩ kiểm tra điện giải, cortisol máu và huyết áp ổn định, mặt hết đỏ ửng, chức năng 2 tuyến thượng thận hoạt động tốt và cần thời gian để hồi phục dần tình trạng teo cơ tay, chân…

Ngày thứ 2, chị được ra viện. Bác sĩ dặn chị 1 tuần sau tái khám để kiểm tra vết mổ và xét nghiệm theo dõi chức năng tuyến thượng thận. Chị T. chia sẻ: “Khi mổ xong, tôi biết rõ nguyên nhân tăng cân do u, không phải do ăn uống nên liền ăn cơm bệnh viện với khẩu phần ăn gần gấp đôi so với thường ngày. Bình thường mỗi bữa tôi chỉ ăn nửa chén cơm, thức ăn cũng ăn rất ít. Tôi không phải là tạng người dễ lên cân, cân nặng luôn ổn định từ 42kg – 43kg. Ngày ăn 3 bữa, đều ít tinh bột và ăn nhiều rau xanh, tập thể dục đều đặn. Từ khi bị lên cân, ai cũng nói tôi mới cưới chồng đã phát tướng rồi”.

Bác sĩ CKII Trần Thùy Ngân cho biết hội chứng Cushing là bệnh nội tiết ít gặp do tăng cortisol trong máu kéo dài hoặc sử dụng các chất có chứa corticoid (có tác dụng giống cortisol) lâu ngày. Bệnh xảy ra chủ yếu ở phụ nữ từ 25-40 tuổi.

Có 2 nguyên nhân chính gây hội chứng Cushing gồm: nguyên nhân ngoại sinh và nội sinh.

Nguyên nhân ngoại sinh còn gọi là hội chứng Cushing do thuốc, sử dụng thuốc corticoid trong thời gian dài do điều trị bệnh tự miễn, viêm khớp, lupus, hen suyễn… hoặc lạm dụng thuốc trong thời gian dài mà không có chỉ định của bác sĩ.

Hội chứng Cushing nội sinh thường do tuyến yên tăng tiết ACTH (hormone kích thích tuyến thượng thận tạo cortisol) hoặc do u ở tuyến thượng thận…

Bệnh diễn tiến lâu gây ra các biến chứng như: béo phì, tăng huyết áp, tiểu đường, loãng xương, xẹp đốt sống, dễ gãy xương, rối loạn tâm thần, sạm da, sỏi thận…

Để tránh hội chứng Cushing do thuốc corticoid, người dân không nên tự ý dùng các loại thuốc có chứa corticoid như thuốc giảm đau, điều trị xương khớp, viêm xoang không rõ nguồn gốc, thuốc gia truyền… Nên đi khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm, giúp người bệnh phát hiện sớm bệnh.

Khi người bệnh có các biểu hiện của hội chứng Cushing như: tăng cân không lý do, mập mặt, bụng, vai; teo tay chân, má ửng đỏ, da mỏng, dễ bầm, vết thương khó lành, rạn da, râu và lông mọc rậm, giảm ham muốn tình dục, kinh nguyệt bất thường, tăng huyết áp, đau nhức xương khớp… cần đến gặp bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường để được khám và điều trị kịp thời.