Trùm bán lẻ Trung Quốc từng bị kết án 18 năm, bất ngờ đưa 2 công ty lên sàn chứng khoán

Cách nay gần 3 năm, Zhang Wenzhong - chủ chuỗi bán lẻ Wumart - được minh oan, xóa các tội danh lừa đảo, hối lộ và tham ô mà ông bị tòa án tuyên năm 2008.

Thời gian gần đây, nhà tài phiệt 59 tuổi vực dậy mảng kinh doanh tại hệ thống siêu thị do ông thành lập năm 1994, chuẩn bị tiến hành hai đợt IPO ở Hồng Kông và Mỹ.

Doanh thu của WM Tech vọt lên 39,1 tỉ NDT (6,1 tỉ USD) trong năm 2020, tăng từ 21,4 tỉ NDT vào năm 2018, phần lớn nhờ thương vụ thâu tóm Metro.

Trong khi đó, doanh thu của Wumart lần lượt tăng 6,4% và 8,1% trong các năm 2019 và 2020. 

Theo Bloomberg, Zhang Wenzhong đang tìm cách huy động 1 tỉ USD trong đợt IPO ở Hồng Kông của WM Tech Corp - chủ sở hữu hai chuỗi siêu thị hàng đầu là Wumart với 426 cửa hàng và Metro có 97 chi nhánh ở Trung Quốc.

Ngoài ra, nền tảng thương mại điện tử Dmall cũng dự định niêm yết tại Mỹ sớm nhất là vào nửa cuối năm nay. Công ty được hỗ trợ bởi các nhà đầu tư như Tencent, IDG Capital và Lenovo Group.

Nếu tất cả lên sàn thành công, khối tài sản của Zhang Wenzhong hứa hẹn sẽ bùng nổ, đồng thời đánh dấu cột mốc quan trọng sau vài năm trở lại đấu trường kinh doanh của ông.

“Tôi thấy cuộc đời thật ngắn ngủi. Bất cứ điều gì cũng có thể xảy đến. Tôi có lẽ đã để tuột mất nhiều thứ”, Zhang Wenzhong bày tỏ tiếc nuối về khoảng thời gian đứng sau song sắt.

Vực dậy Wumart sau nhiều năm ngồi tù oan

Nhà sáng lập đột nhiên vướng lao lý năm 2006, đúng thời điểm Wumart bước vào thời kì thịnh vượng. Công ty như rắn mất đầu, bỏ lỡ kỷ nguyên năng động nhất đối với các nhà bán lẻ trong nước.

Tuy nhiên, kể từ khi được trả tự do trước thời hạn năm 2013, Zhang Wenzhong đã giúp Wumart hồi sinh, bằng cách xoay vòng các siêu thị theo hướng đổi mới mà những gã khổng lồ công nghệ như Alibaba và JD.com đã tiên phong trên thị trường bán lẻ siêu cạnh tranh trị giá 1,3 nghìn tỉ USD của Trung Quốc.

Wumart ghi điểm với người tiêu dùng khi giao hàng tươi sống nhanh nhất và cung cấp những tiện ích mới, chẳng hạn như thanh toán qua ứng dụng di động, không cần đứng trực tiếp tại quầy.

Hệ thống siêu thị này còn tận dụng lợi thế chuỗi cung ứng ngoại tuyến để bán cá và rau chất lượng trong ngày. Hiện Wumart phân phối tới 94% hàng hóa ở Bắc Kinh qua đường vành đai 5 chỉ trong 30 phút.

Tỉ phú Zhang Wenzhong cũng nỗ lực mở rộng quy mô, mua phần lớn cổ phần trong các đối thủ nước ngoài hoạt động ở Trung Quốc như B&Q (Anh), Metro (Đức), Lotte (Hàn Quốc)…

Ngoài ra, ông còn thành lập nền tảng thương mại điện tử tên là Dmall, giúp nhiều doanh nghiệp truyền thống đưa hàng hóa lên mạng bán trực tuyến.

Nhiều thách thức trên thị trường bán lẻ siêu cạnh tranh

Bloomberg cho biết, Zhang Wenzhong phải đối mặt với cuộc chiến căng go để đưa các doanh nghiệp của mình vươn lên trong ngành công nghiệp bán lẻ cạnh tranh của Trung Quốc.

Theo dữ liệu từ Euromonitor International, Wumart chiếm 3,4% thị phần trong lĩnh vực siêu thị vào năm 2020, trở thành chuỗi bán lẻ lớn thứ 6 tại đất nước tỉ dân. Mặc dù cao hơn so với mức 2% của năm 2015, nhưng vẫn kém xa so với 9,3% của Walmart tại Trung Quốc, mức 11,9% của Yonghui Superstores. Trong khi đó, Tập đoàn bán lẻ Sun Art do Alibaba hậu thuẫn dẫn đầu với 13,7%.

Và khi Wumart cố gắng bắt kịp, thị trường bán lẻ Trung Quốc không ngừng thay đổi. Các doanh nghiệp đối thủ cung cấp cho người tiêu dùng những trải nghiệm mua sắm mới mẻ, tập trung phát triển các ứng dụng dành cho thiết bị di động, đặc biệt là khi ngày càng nhiều người chuyển sang đặt hàng qua mạng sau đại dịch.

Ngoài ra, Wumart cũng gặp khó khi các gã khổng lồ công nghệ tham gia thị trường có lợi thế hơn, với cơ sở hạ tầng kỹ thuật số hiện có và quyền kiểm soát dữ liệu khách hàng.

Theo dữ liệu năm 2019 từ Hiệp hội nhượng quyền và chuỗi cửa hàng Trung Quốc, hệ thống siêu thị Hema của Alibaba chỉ bắt đầu hoạt động vào năm 2015 nhưng doanh thu vượt xa Wumart. Đế chế của tỉ phú Jack Ma cũng đứng sau chuỗi siêu thị đang dẫn đầu thị trường là Sun Art và có 20% cổ phần tại Suning.com.

“Siêu thị từ lâu đã là một ngành kinh doanh có tỉ suất lợi nhuận thấp. Khi những gã khổng lồ công nghệ gia nhập, áp lực càng tăng thêm. 

Ngày nay, các cửa hàng Wumart rất khác so với 6 năm trước. Thế giới đã thay đổi. Nếu muốn tồn tại với tư cách là những nhà bán lẻ, bạn cần phải thích nghi”, Zhang Wenzhong đề cập đến sự thay đổi của Wumart.

Công ty đang đầu tư vào động lực tăng trưởng mới, chẳng hạn như thu hút mọi người đặt hàng theo nhóm trên mạng xã hội, đồng thời tổ chức phát trực tiếp các sự kiện bán hàng hai lần một tuần.

Theo Bloomberg, việc Dmall sắp niêm yết tại Mỹ có thể gặp khó khăn, do chính quyền Tổng thống Joe Biden siết chặt giám sát đối với hoạt động kinh doanh của các công ty Trung Quốc.

Nhìn lại quãng thời gian ngồi tù, trùm bán lẻ Zhang Wenzhong vẫn tỏ ra đầy lạc quan về những thử thách phía trước: “Trải qua giông bão, tôi vẫn là người suy nghĩ tích cực. Giữ trong mình một mùa xuân, khi cuộc đời lại ngập tràn ánh nắng, tôi vẫn sẽ lên đường. Nếu thực sự có một trái tim mạnh mẽ, còn sống sót sau những biến cố đó, bạn sẽ trở nên mạnh mẽ hơn".